Kısa Çalışma Ödeneği ve Nakdi Ücret Desteği Sürecinde

Sağlık/İstirahat Raporları SGK’ya Nasıl Bildirilmeli?

            Hastalık durumunda bazen işçiler işe gitmekte zorlanabiliyor veya gidemiyor olabilirler. Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından hastalık sigortası kapsamında sigortalılara raporlu olduğu günler için geçici iş göremezlik ödeneği ödeniyor. Hastalanan ve bunu istirahat raporu ile belgeleyen sigortalılara istirahatli oldukları günler için ödenen geçici iş göremezlik ödeneği, işçiler arasında daha çok “rapor parası” olarak biliniyor. Rapor parası, sigortalının hastalık nedeniyle çalışamadığı günlerde gelir kaybına uğramasını önlemek amacıyla veriliyor.

Kısa Çalışma Ödeneği ve Nakdi Ücret Desteği döneminde de işçinin hastalanması söz konusu olabilecektir. Peki bu dönemde işçinin rapor alması halinde işveren ücret bordosunu ve SGK aylık hizmet bildirgesini nasıl düzenleyecektir?

30.04.2011 tarihli Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Kısa Çalışma Ve Kısa Çalışma Ödeneği Hakkında Yönetmelik’in 9. Maddesinde; “Kısa çalışma ödeneği alanların işe girmesi, yaşlılık aylığı almaya başlaması, herhangi bir sebeple silâh altına alınması, herhangi bir kanundan doğan çalışma ödevi nedeniyle işinden ayrılması hallerinde veya geçici iş göremezlik ödeneğinin başlaması durumunda geçici iş göremezlik ödeneğine konu olan sağlık raporunun başladığı tarih itibariyle kısa çalışma ödeneği kesilir.” Denilerek hangi hallerde ödeneğin kesilmesini açıklamışlardır.

Bu yazımızda kısa çalışma döneminde ve nakdi ücret desteği (ücretsiz izin) döneminde işçinin raporlu olması durumunun SGK’ya gün sayısını nasıl bildirilmesi gerektiğinin detaylarını irdelemeye çalışacağım.

Kısa Çalışma Uygulaması veya Nakdi Ücret Desteği Süresince Çalışılmayan Günler İçin Primler SGK’ya Nasıl Bildirilir?

İşkur tarafından kısa çalışma ödeneği ödenen günlerde/dönemlerde işçiler adına çalışılmayan günler için SGK Aylık Prim ve Hizmet Belgesi ile eksik gün gerekçesinin “18 Kısa Çalışma Ödeneği” olarak bildirilmesi gerekmektedir.

Ayrıca, Nakdi Ücret Desteği (Ücretsiz izin) uygulaması günlerde/dönemlerde işçiler adına çalışılmayan günler için SGK Aylık Prim ve Hizmet Belgesi ile eksik gün gerekçesinin “28 Pandemi Ücretsiz İzin” (4857 GEÇ.10.MD) olarak bildirilmesi gerekmektedir.

Kısa Çalışma Ödeneği ya da Nakdi Ücret Desteği Ödenirken “Rapor Parası” Alınabilir mi?

İkisi aynı anda alınmaz. Hem “Kısa Çalışma Ödeneği” yada “Nakdi Ücret Desteği”, hem de “Geçici İş Göremezlik Ödeneği/Rapor Parası” birlikte alınması yasal olarak mümkün değildir. Kısa çalışma ödeneği ve/veya nakdi ücret desteğinin alındığı dönemde geçici iş göremezlik ödeneğinin başlaması durumunda geçici iş göremezlik ödeneğine konu olan sağlık raporunun başladığı tarih itibarıyla kısa çalışma ödeneği ve/veya nakdi ücret desteği ödemesi durdurulur. Durdurulan dönem için geçici iş göremezlik ödeneği ödenir.

Kısa Çalışma Ödeneği veya Nakdi Ücret Desteği Alırken Rapor Alan İşçinin SGK Gün Sayısı Nasıl Hesaplanır?

Bu soruyu örnekler vererek açıklamaya çalışalım.

Örnek – 1) Bir iş yerindeki işçilerin haftalık 22.5 saat çalışmadıklarını (yada haftalık 3 gün çalışıp 3 gün çalışmadığını)  varsayalım. Ay sonunda her bir işçi için toplam çalıştığı gün sayısı 15 olsun. İşçilerin çalıştıkları 15 prim günü için ücreti işveren tarafından ödenirken kalan 15 gün kısa çalışma ödeneği için eksik gün gösterilir.

            Örneğimize devam edelim. Bu süreçte işçinin 5 gün hastalık nedeniyle rapor aldığı ve çalışmadığı varsayalım.

Bu durumda işçinin 5 günlük raporu toplam 30 günden düşülür. Geriye kalan 25 günün yarısını işveren, yarsını İŞKUR ödeyecektir.

30 gün  - 5 gün rapor = 25 gün kalır. Bunun da yarsı 12.5 gün eder. İŞKUR, yarım ve yarımdan fazla olan süreleri tama (iblağ ettiği) yuvarladığı için 13 gününü öder, işveren ise kalan 12 gününü öder.

Bu durumda; varsayalım ki işyerinde 15.03.2020-15.06.2020 tarihleri arasında Kısa Çalışma Talebinin uygulandığı 2020 Nisan ayı SGK bildirim şöyle düzenlenmelidir;

13 günü İşkur’un ödediği KÇÖ + 5 gün rapor = 18 günün “26-Kısa Çalışma Ödeneği ve Diğer Nedenler” kodu ile, kalan 12 gün ise çalışılmış gün olarak SGK’ya bildirilmesi gerekir.

Örnek – 2) Bir iş yerindeki işçilerin haftalık 45 saat çalışmayarak kısa çalışma uygulamasına tabi olduklarını varsayalım. Ay sonunda her bir işçi için toplam çalışmadıkları gün sayısı 30 olsun.

            Örneğimize devam edelim. Bu süreçte işçinin 5 gün hastalık nedeniyle rapor aldığı ve çalışmadığı varsayalım.

Bu durumda işçinin 5 günlük raporu toplam 30 günden düşülür. Geriye kalan 25 günün tamamını İŞKUR ödeyecektir.

30 gün  - 5 gün rapor = 25 gün kalır. Bu durumda İŞKUR, 25 gününü KÇÖ kapsamında öder.

Bu durumda; 2020 Nisan ayı SGK bildirim şöyle düzenlenmelidir;

25 günü İşkur’un ödediği KÇÖ + 5 gün rapor = 30 günün “26-Kısa Çalışma Ödeneği ve Diğer Nedenler” kodu ile SGK’ya bildirilmesi gerekir.

Örnek – 3) Bir iş yerindeki işçilerin haftalık 45 saat çalışmayarak Ücretsiz izin uygulamasına (Nakdi Ücret Desteği’ne) tabi olduklarını varsayalım. Ay sonunda her bir işçi için toplam çalışmadıkları gün sayısı 30 olsun.

            Örneğimize devam edelim. Bu süreçte işçinin 5 gün hastalık nedeniyle rapor aldığı ve çalışmadığı varsayalım.

Bu durumda işçinin 5 günlük raporu toplam 30 günden düşülür. Geriye kalan 25 günün tamamını İŞKUR ödeyecektir.

30 gün  - 5 gün rapor = 25 gün kalır. Bu durumda İŞKUR, 25 gününü Nakdi Ücret Desteği kapsamında öder.

Bu durumda; 2020 Nisan ayı SGK bildirim şöyle düzenlenmelidir;

25 günü İşkur’un ödediği Nakdi Ücret Desteği + 5 gün rapor = 30 günün “29-Pandemi Ücretsiz İzin ve Diğer Nedenler” kodu ile SGK’ya bildirilmesi gerekir.

Orhan KOTAN

Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı

İş Başmüfettişi