09-13 Kasım haftası, ekonomide öne çıkan gelişmeler

Bu hafta piyasaların odağında ekonomi yönetiminde yapılan değişiklikler vardı. Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile TCMB Başkanı Murat Uysal görevinden alınarak, yerine Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanı Naci Ağbal getirilirken, Pazar günü instagram üzerinden istifasını duyuran Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın yerine Lütfi Elvan atandı.

Yurt içinde ayrıca işsizlik oranı, cari denge ve sanayi üretimi verileri takip edildi. Türkiye genelinde 15+ yaştakilerde işsizlik oranı, ağustos döneminde 0,8 puanlık azalış ile %13,2 seviyesinde gerçekleşti. Geçen yılın eylül ayında 2,8 milyar dolar fazla veren cari denge bu yılın aynı ayında ise 2,4 milyar dolar açık verdi.

Bu hafta piyasaların odağında ekonomi yönetiminde yapılan değişiklikler vardı. Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile TCMB Başkanı Murat Uysal görevinden alınarak, yerine Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanı Naci Ağbal getirilirken, Pazar günü instagram üzerinden istifasını duyuran Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın yerine   Lütfi Elvan atandı.

Yurt içinde ayrıca işsizlik oranı, cari denge ve sanayi üretimi verileri takip edildi. Türkiye genelinde 15+ yaştakilerde işsizlik oranı, ağustos döneminde 0,8 puanlık azalış ile %13,2 seviyesinde gerçekleşti. Geçen yılın eylül ayında 2,8 milyar dolar fazla veren cari denge bu yılın aynı ayında ise 2,4 milyar dolar açık verdi. Türkiye’de sanayi üretimi eylülde aylık bazda %1,7, yıllık ise %8,1 artış gösterdi.

Yurt dışında ise 3 Kasım’dan bu yana takip edilen, ABD’nin 59. Başkanlık seçim sonuçları netleşti. Sonuçlara göre Demokrat aday Joe Biden seçimi kazandı. ABD’de tüketici fiyat endeksi verisi ise ağustosta aylık bazda değişim göstermezken, yıllık bazda %1,2 artış kaydetti. Hafta içinde Pfizer ve BioNTech tarafından geliştirilen kovid-19 aşısının hastalığı %90 oranında engellediğine dair gelen açıklama küresel piyasalardaki risk iştahını artırdı.

Haftaya pozitif başlayan ve hafta genelinde pozitif ağırlıklı bir seyir izleyerek 1.303,8 ile rekor tazeleyen BİST100 Endeksi, %8,33 primle 1.291,3 puandan haftayı tamamladı. Haftalardır süren rekor yolculuğunun ardından hızlı bir düşüş kaydeden Dolar/TL, ekonomi yönetimindeki değişimin ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın açıklamalarının ekonomide dönüşüm beklentilerini doğurmasının etkisiyle 7,60’ın altını görürken, haftaya 10 seviyesinin üzerinde başlayan Euro/TL ise 9 seviyesinin altına  geriledi.

Aşı gelişmelerinin etkisi ve OPEC+’ın yıl sonunda arz kesintisini uzatma ihtimali ile petrol fiyatları yükselişe geçerek Brent tipi petrol 45,3 dolara çıkarken, diğer taraftan günlük açıklanan vaka sayısındaki artış yukarı yönlü fiyatlamaları baskılamasıyla son iki gündür Brent tipi petrol 42-43 dolar bandında yatay bir seyir izledi. Geçtiğimiz hafta hızlı bir  yükseliş ivmesi yakalayan altın fiyatları ABD’de seçim belirsizliğinin bitmesi ve piyasaların aşı iyimserliğinin etkisine girmesiyle geri çekildi. 

Altının onsu hafta başında 1.850 dolara kadar gerilerken  gramı ise Dolar/TL kuru ve ons fiyatındaki gerilemenin etkisinde 459 TL seviyesine kadar düştü. Türkiye’nin dolar bazlı 5 yıl vadeli CDS oranı haftaya 523,3 seviyesinden başlarken hafta sonuna doğru 405,9 seviyesine kadar geriledi.  Yurt dışı yerleşik yatırımcılar 30 Ekim-6 Kasım haftasında reel olarak (fiyat ve kur etkisinden arındırılmış) 22,0 milyon dolar hisse senedi, 4,5 milyon dolar repo dahil Devlet İç Borçlanma Senedi (DİBS) sattı. Aynı haftada yurt içi yerleşiklerin döviz mevduatı 224,2 milyar dolarla rekor tazeledi.

Uzun Vadede Ne Bekliyoruz…

10,52x olan BİST100 cari F/K çarpanı 9,4x olan 5 yıllık ortalamasına göre %12,4 primli. Türkiye özelinde 2018 ve 2019 yılında artan piyasa volatilitesinin azalmasıyla Borsa İstanbul son dönemde önemli bir ralli yaparak rekor tazelemesine rağmen koronavirüs ve petrol fiyatlarındaki hareketler nedeniyle uluslararası endekslere paralel şekilde 2017 yılından beri en düşük seviyelerini de gördü. . Mevcut çarpandaki primin yanında önümüzdeki dönem için belirsizliklerin artıyor olması BİST için aşağı yönlü riskleri artırabilir.

2019’da tamamı ikinci yarıda olmak üzere toplam 1.200 baz puan indirime giderek politika faizini %12,00 seviyesine indiren TCMB, 16 Ocak’ta yapılan 2020 yılının ilk toplantısında 75, 19 Şubat’ta 50, planlı toplantısından 2 gün önce olağanüstü toplanarak 17 Mart’ta 100, 22 Nisan’da 100 ve 21 Mayıs’ta 50 baz puan indirim yaparak toplamda 375 baz puan indirimle haftalık repo faizini %8,25’e çekti. 25 Haziran, 23 Temmuz ve 20 Ağustos toplantılarında değişiklik yapmayarak haftalık repo faizini %8,25 seviyesinde bırakan Merkez 24 Eylül’de son iki yıldaki ilk faiz artırımını gerçekleştirdi ve politika faizini 200 baz puan artışla %10,25’e çekti. 22 Ekim’deki toplantısında ise haftalık repo faizini %10,25 seviyesinde bıraktı.

Ekim ayında %2,13 artan TÜFE’nin TCMB beklenti anketine göre; Kasım ayında %0,99, Aralık ayında %0,74, 2020 yılı sonunda %12,47 ve 12 ay sonrasında %10,77 artması beklenmektedir. Yine aynı ankette Dolar/TL’nin 2020 sonunda 7,84, 12 ay sonrasında ise 8,41 olması öngörülmektedir. Cari dengenin 2020 sonunda 30,9 milyar dolar, 2021 yılında ise 22,1 milyar dolar açık vermesi beklenmektedir. GSYH büyümesinin 2020 ve 2021’de sırasıyla -%0,6 ve %4,0 olacağı öngörülmektedir. TCMB haftalık repo faizinin cari ay sonunda %14,49, 3 ay sonrasında %14,67, 6 ay sonrasında %13,98 ve 12 ay sonrasında ise %12,29 olması beklenmektedir. Hali hazırda %13,91 olan 10 yıllık tahvil faizlerinin 12 ay sonrasında %12,65 seviyesinde dengeleneceği beklenmektedir.

Pazartesi

Haftanın ilk işlem gününe %2,1 artıda 1.214 seviyesinden başlangıç yapan BİST100 Endeksi, aşı haberiyle gelen iyimserlikle birlikte %3,32 primle son 9,5 ayın en yüksek seviyesi olan 1.232 puandan günü tamamladı. Türkiye 2 yıllık tahvil faizi %15,00, 10 yıllık tahvil faizi %13,53, ABD 10 yıllık tahvil faizi %0,820’den haftaya başladı. Dolar/TL haftayı 8,41, Euro/TL 10,01 seviyelerinden açtı.

Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile TCMB Başkanı Murat Uysal görevinden alınarak, yerine Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanı Naci Ağbal atandı.  Naci Ağbal'dan boşalan Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığına, İbrahim Şenel getirildi. Cumhurbaşkanlığı Ekonomi Politikaları Kurulu Üyeliğine ise Nihat Zeybekçi atandı.

Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak'ın sosyal medya hesabından Pazar günü akşam saatlerinde istifa ettiğine yönelik paylaşım yapıldı. Pazartesi günü Resmi Gazete'de yayımlanan Cumhurbaşkanı Kararı'na göre, görevden af talebi kabul edilen Berat Albayrak’tan boşalan Hazine ve Maliye Bakanlığına Lütfi Elvan atandı.

ABD’de 3 Kasım’da yapılan 59. Başkanlık seçimlerini, mevcut Cumhuriyetçi Başkan Donald Trump’ı geride bırakan Demokrat Joe Biden kazandı. Bazı eyaletlerde oy sayımı devam ederken açıklanan sonuçlara göre Biden 290 delege sayısına ulaştı. ABD seçim sistemine göre başkanlık için 270 delegeyi elde etmek gerekiyor. Biden Pennsylvania ve Nevada'daki oy sayımının netleşmesiyle başkanlık için gerekli delege sayısına ulaşmış oldu.

TCMB’nin yeni Başkanı Ağbal, 19 Kasım'daki PPK toplantısına kadar mevcut durumun gözden geçirileceğini ve tüm politika araçlarının kararlılıkla kullanılacağını belirtti.

Geniş örneklem grubunda yapılan deneylerde Pfizer ve BioNTech tarafından geliştirilen Covid-19 aşısının hastalığı %90 oranında engellediği tespit edildi. Deneylerden elde edilen öncü sonuçlar salgını kontrol altına almak için umutları artıran bir gelişme oldu.

Almanya’da mevsimsellikten ve takvim etkilerinden arındırılmış ihracat, eylülde ağustos ayına kıyasla %2,3 artarak yaklaşık 103,9 milyar euro oldu. Eylülde ithalat ise %0,1 düşerek 86,1 milyar euroya indi. Böylece Almanya’nın dış ticaret fazlası 17,8 milyar euro oldu. Almanya’da eylül ayı cari işlemler fazlası ise 26,3 milyar Euro olarak gerçekleşti.

Salı

Azerbaycan’dan tarihi zafer. Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, ardından Rusya lideri Vladimir Putin ve son olarak da Azerbaycan lideri İlham Aliyev Dağlık Karabağ'daki savaşı bitiren anlaşmanın imzalandığını duyurdu.

TÜİK verilerine göre Türkiye genelinde 15 ve daha yukarı yaştakilerde işsiz sayısı 2020 yılı Ağustos döneminde geçen yılın aynı dönemine göre 456 bin kişi azalarak 4 milyon 194 bin kişi oldu. İşsizlik oranı 0,8 puanlık azalış ile %13,2 seviyesinde gerçekleşti. Tarım dışı işsizlik oranı 1,0 puanlık azalış ile %15,7 oldu.

Hazine ve Maliye Bakanlığı 2 yıl vadeli 6 ayda bir %6,95 sabit kupon ödemeli devlet tahvilinin ilk ihracında 617,9 milyon lira net satış yaptı. İhalede bileşik faiz %14,70 oldu. Hazine 5 yıl vadeli 6 ayda bir %6,30 sabit kupon ödemeli devlet tahvilinin yeniden ihracında net satış 466,4 milyon lira, bileşik faiz %13,71 olarak gerçekleşti.

Almanya ZEW beklentiler endeksi kasımda art arda ikinci kez düştü. Gösterge 39,0 ile nisandan bu yana en düşük değeri aldı.

İngiltere’de işsiz sayısı, eylül ayında 243 bin arttı. İşsizlik oranı %4,8 ile dört yılın en yüksek seviyesine çıkarken işsiz sayısında son 11 yılın en sert artışı yaşandı.

Çin'de tüketici fiyat endeksi ekim ayında bir önceki yılın aynı dönemine göre %0,5 artış kaydetti. Böylelikle ülkede tüketici fiyatları son 11 yılın en yavaş artışını gösterdi.

Çarşamba

BDDK, yabancı bankalarla yapılan swap işlemlerinde limitleri artırdı. Buna göre, söz konusu işlem tutarları toplamının, bankaların en son hesaplanan yasal özkaynaklarına oranı olarak belirlenen sınırlamanın vadesine 7 gün kalan işlemler için %2 yerine %5, vadesine 30 gün kalan işlemler için %5 yerine %10, vadesine 1 yıl kalan işlemler için de %20 yerine %30 olarak yeniden belirlenmesine karar verildi.

Cari dengenin Eylül ayında beklentilere paralel 2,36 milyar dolarlık açık vermesi sonrasında (2019 Eylül’de 2,83 milyar dolar fazla), yıllık açık Ağustos sonundaki 22,3 milyar dolardan Eylül sonunda 27,5 milyar dolara yükseldi. Eylül 2020 döneminde cari açıkta gözlenen artışta, baz dezavantajına ek olarak, artan altın ithalatı ve zayıflayan turizm gelirleri etkili oldu. Doğrudan yatırımlar dengesinin artıya geçmiş olması ile portföy yatırımlarına ilişkin net gider ve faiz ödemelerindeki azalış ise, cari açıktaki artışı sınırlandıran unsurlar oldu.

OPEC'in ham petrol üretimi, ekimde bir önceki aya göre günlük 322 bin varil artışla 24 milyon 386 bin varil oldu. OPEC'in Petrol Piyasası Raporu'na göre, ekimde küresel petrol arzı önceki aya göre günlük 580 bin varil artarak 91 milyon 170 bin varil oldu.

Perşembe

30 Ekim - 6 Kasım haftasında yurt dışı yerleşik yatırımcılar reel olarak (fiyat ve kur etkisinden arındırılmış) 22,0 milyon dolar hisse senedi, 4,5 milyon dolar repo dahil Devlet İç Borçlanma Senedi (DİBS) sattı.

TCMB tarafından haftalık olarak yayınlanan verilere göre 6 Kasım ile biten haftada yurt içinde yerleşik gerçek kişilerin döviz mevduatı 2.363 milyon dolar artarak 140.290 milyon dolarla ve tüzel kişilerin döviz mevduatı 829 milyon dolar artarak 83.940 milyon dolarla rekor kırdı. Yurt içi yerleşik gerçek kişilerin döviz mevduat 2,4 milyar dolarla 7 Ağustos ile biten haftadan bu yana en yüksek artışını gerçekleştirirken tüzel kişilerin döviz mevduatındaki dalgalı seyir devam ediyor.

Borsa İstanbul, Kıymetli Madenler Swap Pazarı 16 Kasım 2020’de faaliyete geçeceğini bildirdi. Kıymetli Madenler Swap Pazarı’nda altın karşılığı TL, USD ve EURO takas işlemleri yapılması sağlayacak.

ABD’de 7 Kasım ile biten haftada işsizlik başvuruları, geçen hafta 48 bin ile beş haftanın en sert düşüşünü kaydederek 709 bine geriledi. Böylelikle 2020 Mart ayından bu yana en düşük seviyeye gerilemiş oldu.

ABD’de teşvik paketi görüşmeleri durdu. Piyasaların, 3 Kasım'da yapılan seçimler sonrası gelişme beklediği teşvik paketinden olumsuz haber geldi. Bloomberg'in haberine göre Beyaz Saray teşvik paketi görüşmelerinden çekildi.

ABD Başkanı Donald Trump, ABD'lilerin Çin ordusuna destek sağlayan Çinli firmalara yatırım yapmasını yasaklamaya yönelik kararname imzaladı.

İngiltere ekonomisi üçüncü çeyrekte yıllık bazda %9,6 daralırken geçen çeyreğe göre, baz etkisiyle %15,5 büyüyerek ekonomist beklentilerinin altında kaldı. Böylelikle İngiltere ekonomisi, %15,5 ile rekor büyüme kaydetti.

Avrupa Birliği, BioNTech ve Pfizer'ın geliştirdiği koronavirüs aşısının güvenli bulunması durumunda 300 milyon doz aşı almak için şirketlerle sözleşme imzaladı.

Cuma

Euro Bölgesi’nde rekor büyüme. Eurostat tarafından açıklanan verilere göre Euro Bölgesi üçüncü çeyrekte bir önceki çeyreğe göre %12,6 büyürken yıllık bazda %4,4 küçülme kaydetti.

Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan, Eximbank'ın uluslararası piyasadan 561 milyon dolar tutarında ve 1 yıl vadeli yeni bir sendikasyon kredisi sağladığını açıkladı.

Haftanın son işlem gününe %0,42 artıda 1.277,06 seviyesinden başlangıç yapan ve seans içinde alıcılı bir izleyerek 1.292,8 seviyesine kadar yükselen BİST100 Endeksi, %1,54 artışla 1.291,3 puandan günü tamamladı. Küresel piyasalarda karışık bir görüntü hakim. Türkiye’nin 2 yıllık gösterge tahvil faizi %13,93, 10 yıllık tahvil faizi %12,33 ve ABD 10 yıllık tahvil faizi %0,888 seviyesinden işlem görüyor. Dolar endeksi 92,8 seviyesinde bulunurken, Euro/Dolar paritesi 1,18 sınırının üzerinde.

Rapor için tıklayınız.

https://www.bmd.com.tr/page/rapor_detay/4475/haftalik-bulten-13.11.2020.htm

Kaynak BMD