Türkiye-Birle?ik Krall?k STA’s? ticari ili?kileri nas?l ?ekillendirecek?

Türkiye-Birle?ik Krall?k aras?nda serbest ticaret anla?mas? (STA) 29 Aral?k’ta imzaland?, 1 Ocak’ta yürürlü?e girdi. Sanayi ürünlerinde tüm gümrük vergileri s?f?rland?. Tar?m ihracat?n?n ise yüzde 80’i vergi muafiyetinden yararlan?yor. Serbest dola??m sona erdi, art?k men?e kurallar? geçerli olacak.

Ticaret Bakanl??? Uluslararas? Anla?malar ve Avrupa Birli?i Genel Müdür Yard?mc?s? Atilla Bast?rmac?, Ticaret Bakanl??? AB Uzman? Ahmet ?evket Day?o?lu, Ticaret Bakanl??? AB ve D?? ?li?kiler Genel Müdürlü?ü Daire Ba?kan? Elif Gürsoy, Ticaret Bakanl??? Ticaret Uzman? ?mge Kola?as?gil Türkiye'nin Birle?ik Krall?k ile ili?kilerini daha da derinle?tirecek STA sonras? süreci, Ege ?hracatç? Birlikleri’nin düzenledi?i online video konferansta anlatt?. 

Ticaretimizi 20 milyar dolara ula?t?raca??m?z bir dönemin kap?s? araland?

Ege ?hracatç? Birlikleri Koordinatör Ba?kan? Jak Eskinazi, “Sadece Birle?ik Krall?k ve Avrupa Birli?i’ni de?il, tüm dünyay? yak?ndan ilgilendiren, Brexit müzakereleri iki taraf?nda uzla?mas?yla sona erdi. Gümrük vergisiz ve kotas?z ticareti kabul eden AB içindeki en büyük ticaret anla?mas? böylece gerçekle?tirilmi? oldu. Birle?ik Krall?k, Brexit sonras? AB ile vard??? anla?man?n ard?ndan ilk serbest ticaret anla?mas?n? Türkiye ile gerçekle?tirdi. Böylece bizim de ikili ticari ili?kilerimiz yeni bir yasal zemine oturdu. 25 y?ll?k Gümrük Birli?i’nin sa?lad??? muafiyet avantaj?n? koruyarak ticaretimizi 20 milyar dolara ula?t?raca??m?z bir dönemin kap?s? araland?. Birle?ik Krall?k, 2020’de 10,4 milyar dolarla Türkiye’nin en çok ihracat yapt??? ikinci pazar, Ege ?hracatç? Birlikleri’nin ise 825 milyon dolarla en çok ihracat yapt??? üçüncü pazar konumunda yer al?yor. Ege’den en fazla ihracat yapt???m?z sektörlerimiz kuru meyve, konfeksiyon, ya? meyve sebze mamuller ve su ürünleri. Y?llard?r yukar? yönlü bir seyir izleyen ticaretimiz var. Son 10 senede ticaretimizde yüzde 70’lik art?? ya?and?.” dedi.

Birle?ik Krall?k-Türkiye STA’s?na dair öne ç?kan ba?l?klar ?u ?ekilde;

- Birle?ik Krall?k’?n AB’den ayr?lmas?yla Gümrük Birli?i ili?kimiz sona erdi.  Birle?ik Krall?k 165 ülkeyle muhatap oldu?u ticaret rejimini yeniden kurgulamaya ba?lad?. 

- Süreç henüz tamamlanmad?. Baz? alanlarda ?ngilizler kendi tercihleri çerçevesinde geçi? süreci ald?lar. O geçi? sürecinde baz? uygulamalara devam ediyorlar. Bir yandan da kendi uygulamalar?n? getirdiler.

- Türkiye-Birle?ik Krall?k STA’s? devaml?l?k anla?mas? ve temel amac?; Gümrük Birli?i ?artlar?n? günümüze uyarlamak. Büyük ölçüde Gümrük Birli?i ?artlar?n?n ihracat?m?za ve ithalat?m?za, ticaretimize yans?t?lmas?.  Anla?mam?z?n ilk basama?? ve temel kapsam? mal ticaretine yönelik. AB’nin anla?mas?ndan ayr?ld??? temel nokta bu. AB anla?mas? hizmetler, yat?r?mlar, güvenlik, e?itim gibi birçok alan? kaps?yor.

- Bu anla?malar müzakere sürecinin ilk a?amas?. Önümüzdeki aylarda Türkiye aç?s?ndan önemli hizmetler ve yat?r?mlar gibi birkaç konu ba?l???yla devam edecek. 

- Gümrük Birli?i’nden temel farkl?l??? ise men?e konusu. Sanayi ve tar?mda gümrük vergisi boyutuyla tamamen Gümrük Birli?i ?artlar? devam ediyor. De?i?iklik olmad?. Ancak serbest dola??mdan, men?e bazl? bir ticarete geçildi?i için anla?mada, kapsaml? men?e kurallar?n?n yer ald??? protokol var. 

- Men?e kurallar?n?n yürürlü?e konmas? ile birlikte en büyük de?i?iklik men?e beyan? sistemine geçiliyor olmas?.

- ATR dola??m belgeleri düzenlenirken bak?lmas? gereken tek unsur e?yan?n serbest dola??mda olup olmamas?yd?. E?yalar ATR dola??m belgesiyle ticarete konu oluyordu, men?enin bir önemi yoktu. Gümrük Birli?i kapsam?ndaki e?ya ticareti de dahil olmak üzere Birle?ik Krall?k ile ticarette men?e kurallar? ve men?e beyan? geçerli olacak. Mevcut durumda bir dola??m belgesi olmayacak.

- ATR dola??m belgesiyle bir e?ya öncesinde Birle?ik Krall?k’a gönderilirken, Birle?ik Kral?k AB üyesi oldu?u için telafi edici vergi ödeme yükümlülü?ü vard?. 

-Yeni sistemde “geri ödeme” yükümlülü?ünde esnemeye gidildi. 50 ve 63’üncü fas?llar tekstil ve konfeksiyon e?yas? hariç geri kalan bütün fas?llarda geri ödeme yükümlülü?ü kald?r?ld?. Dahilde i?leme rejimini kullanabiliyorsunuz. ?hraç ürününe, Türk men?ei kazand?r?l?yorsa telafi edici vergi ödeme yükümlülü?ü yok. Men?e beyan?n? düzenleyip Birle?ik Krall?k’a ihraç edebiliyorsunuz. 

- Bu fas?llarda (50 ve 63’üncü fas?llar) bir e?ya Birle?ik Krall?k’a ihraç ediliyorsa telafi edici vergi yükümlülü?ü hala var. Di?er fas?llarda Türk men?eli bir e?ya ihraç ediyorsan?z o e?yan?n üretiminde kulland???n?z girdiler için dahilde i?leme rejiminden telafi edici vergi yükümlülü?ü olmadan istifade edilebilecek.   

- AB’nin tercihleri nedeniyle, Birle?ik Krall?k, PAN Avrupa-Akdeniz kümülasyon sistemine ?u an taraf de?il. ?kili bazl? men?e kurallar?yla ticaretimiz devam edecek. ?kili bazl? men?e kurallar?yla ticaretimiz devam edecek. Çapraz kümülasyon i?lemiyor. 

- Devaml?l?k, gümrük vergileri ve men?e boyutuyla ilgili büyük ölçüde Türkiye taraf?n?n istekleri kar??land?. Tar?m, teknik düzenlemeler, CE i?areti, sübvansiyonlar, devlet yard?mlar? ve men?e kurallar? yeniden gözden geçirilecek ve müzakere edilecek.

- Bu hafta ba?? itibariyle AB anla?mas?na paralel olarak yeni bir men?e protokol tasla?? payla??ld?. Baz? farkl?l?klar oldu?u tespit edildi?i için men?e eki revize edildi. Teknik düzenlemeler için de AB anla?mas? inceleniyor. 

- ?ngiliz taraf?yla yap?lan görü?melerde tar?m?n ayr? bir müzakere konusu olmas? gerekti?i konusunda mutabakat sa?land?. Tar?m konusunda kar??l?kla tavizlerin de?i?iminin yap?laca?? müzakere süreci ba?layacak. 

- Baz? ürünlerde Türkiye taraf?n?n ilave talepleri var. ?ngiliz taraf?n?n da Türkiye’den aç?l?m beklentisi var. Bu süreç önümüzdeki aylarda ba?layacak. 

-Brexit ve Türkiye’nin STA’s?ndan ba??ms?z olarak Birle?ik Krall?k’?n Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) nezdinde tarife kotalar?yla ilgili devam eden Türkiye’nin de taraf oldu?u bir süreç var. Birle?ik Krall?k, AB’den ayr?lmas?yla birlikte tüm dünyaya tan?d??? tarife kotalar?n? yeniden müzakere etti. DTÖ boyutuyla süreç devam ediyor. Bir taraftan DTÖ sürecini takip edilirken, bir yandan tar?m konusunda kar??l?kl? taviz yoluyla ilave bir serbestle?me yap?l?p yap?lamayaca?? ele al?nacak.

-Anla?man?n en önemli unsuru art?k men?e beyan? ile ticaret yap?lacak olmas? ve men?e kurallar?na geçiliyor olmas?. 

- Hem Türkiye hem Birle?ik Krall?k taraf?nda Meclis onay süreci tamamland?ktan sonra anla?man?n yürürlük süreçleri tamamlanacak. Men?e ile ba?layarak anla?man?n revizyonu, men?e çal??mas? bu ay içerisinde tamamlanacak. Ard?ndan tar?m ve teknik düzenleme süreci de görü?ülecek.

-EORI numaras? bizim ihracatç?m?z için geçerli de?il. Birle?ik Krall?k’?n kendi ihracatç?lar? için almas? gereken bir numara. 

-CE i?areti ili?tirerek ihracat yap?lan ürünlerde Birle?ik Krall?k bu i?areti 1 Ocak 2022’ye kadar tan?yacak.