Erdo?an, Soçi'deki zirvenin ard?ndan yurda dönü?ünde uçakta gazetecilerin gündeme ili?kin sorular?n? yan?tlad?, de?erlendirmelerde bulundu.
 
Cumhurba?kan? Erdo?an’?n, aç?klamalar?n?n sat?r ba?lar? ?öyle;
 
>Rusya Devlet Ba?kan? Say?n Vladimir Putin’in davetine icabetle Soçi’ye yapt???m çal??ma ziyaretini verimli bir ?ekilde tamamlad?k. Zaten sürekli telefon görü?meleri gerçekle?tirdi?imiz Say?n Putin’le uzun bir aradan sonra yüz yüze yapt???m?z bu ikili görü?mede, ülkemiz ile Rusya aras?ndaki ili?kileri ve bölgesel konular? ayr?nt?l? ?ekilde ele alma imkan?m?z oldu. Hem ikili ili?kilerimize yeni ve güçlü bir ivme kazand?rmak hem de bölgemizde ya?anan geli?meleri ele almak için üç saati a?k?n bir görü?me yapt?k.
 
Bu çerçevede, bu senenin ilk 8 ay?nda geçen y?l?n ayn? dönemine k?yasla yüzde 50’ye yak?n art??la 21 milyar dolar? a?an ticaret hacmimizi, ortak hedefimiz olan 100 milyar dolar seviyesine ula?t?rmak için at?lacak ad?mlara odakland?k.
 
“Türkiye üç tane nükleer enerji santraline sahip olacak”
 
Stratejik bir i? birli?i alan? olarak gördü?ümüz enerji sahas?nda da mevcut i? birli?ini ilerletme hususunda mutab?k kald?k. TürkAk?m ve Akkuyu Nükleer Enerji Santrali projelerine ili?kin durumu de?erlendirdik. Malum, k?sa bir süre önce Akkuyu Nükleer Enerji Santrali’ni ziyaret etmi?tik. Burada 10 bin genç Türk mühendis çal???yor. Bunun yan?nda 3 bin genç Rus mühendis çal???yor. Bu say?y? daha da art?racaklar. Nasip olursa 2023’ün May?s ay?nda birinci üniteyi bitirme sözünü kendilerinden ald?k. Ondan sonra iki, üç, dört numaral? üniteler var. Tabi bizim üç nükleer santral yapma hedefimiz var. Say?n Putin’le “Bu iki nükleer santrali de sizinle birlikte yapabilir miyiz?” diye de görü?tük. O zaman Türkiye üç tane nükleer enerji santraline sahip olacak. “Bu konuyla ilgili çal??al?m” dediler.
 
Turizm, tar?m ve di?er alanlarda i? birli?imizi geli?tirmenin önemini de vurgulad?k. Turizmde Rusya bize çok ciddi destek verdi. Turizmde ya?ad???m?z s?k?nt?lar? Rusya’dan gelen turistlerle ciddi manada a?m?? bulunuyoruz.
 
“Afganistan’daki geli?meler de ele ald???m?z bir di?er güncel konu ba?l??? oldu”
 
Bunun yan?nda görü?memizin odak noktas?n? bölgesel konular te?kil etti. Suriye, Karaba?, Libya ve Afganistan’daki geli?meleri etrafl?ca de?erlendirme imkan?m?z oldu. Ayn? ?ekilde Azerbaycan konusunu de?erlendirdik. At?labilecek ortak ad?mlar hususunda samimi ve verimli görü? al??veri?inde bulunduk. Özellikle Afganistan’daki geli?meler de ele ald???m?z bir di?er güncel konu ba?l??? oldu.

Özellikle ?dlib ba?ta olmak üzere Suriye ile ilgili konular? da ayr?nt?l? ?ekilde ele ald?k. Uzun y?llard?r süren Suriye krizi ülkelerimiz ba?ta olmak üzere tüm bölgeye a??r maliyetler getirdi. ?nsani dramlar yan?nda sürecin ekonomik yükü hepimiz için katlan?lmaz boyutlara ula?t?. Kald? ki Türkiye olarak ?u an itibar?yla 4,5 milyona yak?n mülteciye ev sahipli?i yap?yoruz. Ayr?nt?lar?n ötesine geçip bu meseleye kal?c?, nihai ve sürdürülebilir bir çözüm bulma vaktinin geldi?ini konu?tuk. Bu konuda birlikte ataca??m?z ad?mlar?n gereklili?i üzerinde durduk. Say?n Putin’le görü?memizde, bu yöndeki her türlü gerçekçi ve adil ad?ma aç?k oldu?umuzu özellikle belirttik.
 
Birçok aktörün sahada oldu?u ve çetrefilli yönleri bulunan bölgesel konularda zaman zaman baz? fikir ayr?l?klar? da olmuyor de?il. Ama bu ikili görü?memizde hemen hemen bütün konularda bir birlikteli?in oldu?unu gördük. Bu tabi i?in sevindirici yönüdür.
 
Toplant?m?z? bu ?ekilde tamamlarken, Say?n Putin’den k?sa zamanda bir iadei ziyaret istedim. Kendisi de olumlu yakla?t?. Bir de “Yüksek Düzeyli Stratejik Konsey Toplant?s?n? bu y?l bitmeden Türkiye’de yapal?m” dedim. Ona da olumlu cevap verdi.
 
“Buralardan herhangi bir geri ad?m atmak söz konusu de?il”
 
Türkiye olarak Suriye’de Rusya’yla birlikte kararla?t?rd???m?z her hususa ba?l?l???m?z? sürdürüyoruz. Buralardan herhangi bir geri ad?m atmak söz konusu de?il. Bütün mutabakatlara uymaya ve güvenlik koridorundaki radikal unsurlar?n temizlenmesine de Türkiye olarak biz devam ettik. Bundan da taviz yok. Ama tabi ayn? yakla??m? muhataplar?m?zdan da bekliyoruz.

?dlib’de güvenli?ini sa?lad???m?z bölgelerde zaman zaman baz? s?k?nt?lar ya?anm?yor de?il. Ama bu s?k?nt?lar? a?mak için ilgili birimlerimiz muhataplar?yla görü?mek suretiyle bunu da çözmenin gayreti içinde oluyorlar. Bu konuda da birlikte hareket etmenin önemine vurgu yap?yoruz. Bundan sonraki süreçte de özellikle liderler düzeyinde telefon diplomasiyle, bunun yan?nda d??i?leri ve savunma bakanlar?m?z?n, istihbarat örgütlerimizin mü?terek çal??malar?yla bunlar? çözmenin gayreti içerisinde olal?m dedik ve bu konuda da mutabakat?m?z? ortaya koyduk.

“Suriyelilerin güvenle topraklar?na dönü?ü için gerekli çal??malar? aral?ks?z sürdürüyoruz”
 
Tabii bölgede ate?kesin sa?l?kl? bir ?ekilde devam?, özellikle Türkiye’den geri dönü?leri h?zla art?racakt?r. 400 bini ?dlib bölgesine olmak üzere 1 milyondan fazla ki?i evlerine, topraklar?na dönü? yapt?. Bu olumlu bir geli?me. Bu rakam? art?rmak ve ülkemizde misafir etti?imiz Suriyelilerin güvenle topraklar?na dönü?ü için gerekli çal??malar? aral?ks?z sürdürüyoruz.
 
“Terörle mücadele konusuyla ilgili dayan??mam?z? daha da art?rmam?z gerekir”
 
Benim özellikle üzerinde durdu?um bir di?er konu da PKK/YPG’nin Moskova’da olmas?yd?. Bunu kendilerine hat?rlatt?m. Ayn? ?ekilde bu örgüt ABD’de de Beyaz Saray’da a??rland?. Burada da bunlara ilgi, maalesef ileri derecede. Malum Amerikal? McGurk denilen bir adam var. Bu adam terör örgütlerinin adeta sevk ve idaresini yap?yor. “Terörle mücadele konusuyla ilgili dayan??mam?z? daha da art?rmam?z gerekir” dedik.
 
Terör örgütü PKK/YPG’nin Mütnbiç ve Tel R?fat’ta varl???n?n sonland?r?lmas?yla ilgili, daha önce var?lan mutabakatlar?n gere?i yap?lmal?d?r.
 
Tabii bu görü?memizde bölgedeki mevcut durumu de?erlendirmekle birlikte, bizim gündemimizi a??rl?kl? olarak Türkiye-Rusya ili?kilerini daha da geli?tirece?imiz hususlar, savunma sanayiinden siyasi ve askeri konulara kadar atabilece?imiz ortak ad?mlar ve beraber yapabilece?imiz yat?r?mlar olu?turdu. Bu konularda Say?n Putin çok aç?k ve net yapabilece?imiz yat?r?mlar? gündeme getirdi. Örne?in Akkuyu’nun yan? s?ra ikinci ve üçüncü nükleer enerji santralleri konusunu, savunma sanayiine yönelik at?labilecek ad?mlar? görü?tük.
 
“Uzayla ilgili at?labilecek ad?mlarla ilgili de heyetlerimizi, ekiplerimizi çal??t?raca??z”
 
Tüm bunlarla beraber mesela Türkiye’nin uzay çal??malar?n? konu?tuk. Say?n Putin, uzayla ilgili Türkiye ile beraber çal??maya var. Uzayla ilgili at?labilecek ad?mlarla ilgili de heyetlerimizi, ekiplerimizi çal??t?raca??z. Yap?lacak çal??mayla da bunun zamanlamas?n?, yol haritas? belirleyece?iz. Ona göre de in?allah ilerleyece?iz. Yani uzay çal??malar?nda da çok daha ileri boyutta bir teklif var. Bir tane karada, bir tane denizde platform olu?turmak suretiyle, buradan uzaya roket f?rlatma çal??malar?n? beraber yapabilece?imizin teklifini sa? olsun yapt?lar. Bu konuda da ilgili arkada?lar?m?z? görevlendirerek çal??aca??z.
 
“Geri ad?m atmak gibi bir ?ey söz konusu de?il”
 
Bir defa S-400 konusunda bizim sürecimiz devam ediyor. Geri ad?m atmak gibi bir ?ey söz konusu de?il. Bu yararl? görü?memizde tabi ki bunlar? da etrafl?ca konu?tuk ve bunlar? daha ileri boyutlara nas?l ta??yaca??m?z? görü?tük. Hatta uçak motorlar? yap?m?nda ne gibi ad?mlar ataca??z, sava? uçaklar?yla ilgili ne gibi ad?mlar ataca??z; bunlar? da yine etrafl?ca konu?ma imkan?m?z oldu. Allah nasip ederse uçak motorlar? konusunda da ayn? ad?m? ataca??z. Bir di?er konu, gemi in?as?nda da yine beraber birçok ad?m atabiliriz. Denizalt?lara var?ncaya kadar, burada da yine Rusya ile mü?terek ad?mlar?m?z in?allah olacakt?r. Çal??aca??z. Durmak yok yola devam.

Putin y?l bitmeden Türkiye'ye gelebilir.

Rusya Devlet Ba?kan? Vladimir Putin ile Cumhurba?kan? Recep Tayyip Erdo?an, Soçi’deki görü?melerinde, 2019’den beri düzenlenmeyen Rusya-Türkiye Üst Düzey ??birli?i Konseyi’nin, ‘pandeminin izin vermesi hâlinde’ bu sene bitmeden toplanmas? konusunda anla?t?. Geçen y?l Türkiye'de yap?lmas? gerekirken pandemi yüzünden iptal edilen zirve gerçekle?irse, Putin y?l sonuna kadar Türkiye'yi ziyaret edecek.
 
Sputnik'in aktard???na göre, Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, Rusya lideri Putin ile Cumhurba?kan? Erdo?an’?n dün Soçi’de gerçekle?tirdikleri görü?meye ili?kin aç?klamalar?nda, “Ba?kanlar, Üst Düzey ??birli?i Konseyi’nin sene sonuna kadar düzenlenmesi konusunda anla?t?. Tabii ki bunun için, bize hâlâ pek elveri?li ko?ullar sa?lamayan salg?n?n buna izin vermesi gerekiyor” dedi.
 
Üst Düzey ??birli?i Konseyi, Rusya ile Türkiye’nin ikili ili?kilerini düzenleyen en üst düzey mekanizma ve söz konusu konseye do?rudan Putin ile Erdo?an ba?kanl?k ediyor. Pandemi sebebiyle 2019’dan beri düzenlenmeyen konseyin bu sene içinde toplanmas?n?n planlanmas?, iki liderin y?l sona ermeden yeniden bir araya gelebilecekleri anlam?na geliyor.
 
8. Üst Düzey ??birli?i Konseyi toplant?s? iki liderin ba?kanl???nda 8 Nisan 2019'da Moskova'da yap?lm??t?.